Energie en duurzaamheid: Klimaatuitdaging als een common

De vraag ‘hoe kan samenwerking ons handelen rond transitie en duurzaamheidsvraagstukken versterken?’ was het startpunt voor een middag vol inspirerende voorbeelden, werktafels en concrete takeaways rond energie en duurzaamheid.

De namiddag begon met een korte inleiding door Brigitte Neervoort (coordinator RAB/BKO) en Katrien Reist (coordinator werkgroep energie en duurzaamheid). Zij wezen op de urgentie van de problematiek en de nood om de rol van de culturele sector hierin te duiden. Maar ook de nood om het thema samen aan te pakken.

Er is nood aan informatie, aan uitwisseling en het ondersteunen van elkaars initiatieven. Centraal staat dan ook de vraag HOE we dit best samen aanpakken, waar onze noden en prioriteiten liggen en welke praktische stappen we voorstellen om tot een werkbaar formaat van overleg te komen.

Deze werkgroep vond plaats op 10/03 in KVS.

Presentaties

• Un Plan Air Climat Energie pour Bruxelles: het Klimaatplan Brussels Gewest door Nicolas Raimondi, Klimaatadviseur kabinet Alain Maron, minister van Klimaattransitie Brusselse regering.

De klimaatplannen van het Gewest zijn afgestemd op de doelstellingen die de COP21, de klimaatconferentie in Parijs van 2015, heeft vastgelegd: reductie van 50% de CO2 uitstoot tussen nu en 2030 en een totale CO2 neutraliteit in 2050. Voor Brussel betekent dit met name veel aandacht voor energiebeheer van gebouwen (zowel privé als in bezit van het Gewest) en aandacht voor mobiliteit.

De klimaatplannen op lokaal niveau van de 19 Brusselse gemeenten zijn dan weer hierop afgestemd en steeds gekoppeld aan de competenties van op gemeentelijk niveau.

• SunSud >>> Presentatie door Sofie Van Bruystegem, projectcoördinator voor City Mine(d) & Lionel Delchambre, projectcoördinator brupower

De urbane pioniers van City Mine(d) lanceerden in 2018 het project La Pile, waarin zij de ruimte voor agency van burgers in de sector van elektriciteit onderzochten. Dit resulteerde in 2022 in SunSud, een project in partnerschap met Foyer du Sud, Energie Commune en Leefmilieu Brussel dat maatschappelijke en ecologische kwesties met elkaar verzoent, door samen met de huurders in St Gillis het eerste Brusselse project realiseren waarin zonnestroom in een sociale woonblok wordt gedeeld.

Het is een prachtig inspirerend project, waarin het belang van een vruchtbare transversale samenwerking tussen kunstenaars/urbane onderzoekers, burgers en marktspelers zichtbaar wordt. 

• Korte presentaties door o.a. Finn Van Dinter & Ruben Arnaerts (Pulse), Iris Vande Walle (Commons Lab), Frédéric Delvigne (Event Change / Pastoo), Kelly Timperman (Bruxeo), Paul Vanderstraeten/ Barbara Goffin (Confluences/ Donut Brussels)

Verslag werktafels

De werktafels rond concrete handvatten voor energiebesparing en de Donut Brussels waren met name gericht op het verstrekken van waardevolle informatie. We verwijzen hiervoor graag naar de website van beide organisaties. In de downloads ook de documenten die Bruxeo ter beschikking stelde en de powerpoint presentaties.

De andere twee werktafels (rol van het netwerk & rol van de sector) hadden de vorm van een open brainstorm, die ook een aantal concrete aanbevelingen opleverde.

1. De rol van een netwerk in klimaat transitie

Moderatie Katrien Reist

Wat als wij ons handelen in het kader van de klimaattransitie als een common zouden beschouwen? Met de klimaatdoelstellingen als verbindende factor? Een plek om onze acties en inspanningen te bundelen, met elkaar uit te wisselen en van elkaar te leren? Om samen te groeien naar een krachtige, toekomstgericht, transversale community? 

Uitgenodigde experts aan deze tafel: Ruben Arnaerts (Pulse Transitienetwerk) Frédéric Delvigne (EventChange) Iris Vande Walle (Commons Lab)

Lees het verslag van de ronde tafel hier >>>

2. Energie crisis: concrete handvaten

Moderatie Kelly Timperman (Bruxeo) Tijd om het energieverbruik grondig aan te pakken! Bruxeo, de Brusselse Federatie voor de non-profit, heeft de opdracht de sector in de klimaattransitie te begeleiden. Ze bieden hands-on begeleiding, vorming en praktische tools aan die voor iedere in Brussel gevestigde vzw open staan. Kelly Timperman vertelde er meer over en nodigde de aanwezigen uit om hun ervaringen te delen.

Bekijk hier alvast de eenvoudige quick-win checklist (pdf) om zelf de eerste stappen te zetten! NL >>> | FR >>>

3. Het Donut-model in Brussel

Moderatie Paul Vanderstraeten (Donut Brussels / Confluences)

De Donut-theorie van Britse econome Kate Raworth verbeeldt de planetaire grenzen die we vandaag moeten respecteren om de wereld voor iedereen, mensen en niet-mensen en in alle hoeken van de planeet, leefbaar te houden. Het model biedt houvast voor het zoeken van een evenwicht tussen een sociale fundament en het ecologische plafond, waartussen deze leefbare ruimte samen kunnen vormgeven.

Het Brussels Donut-team, dat wordt geleid door Confluences vzw, biedt zijn expertise aan bedrijven, organisaties en overheden die hun sociale en ecologische impact willen verbeteren, zowel lokaal als wereldwijd. Paul Vanderstraeten gaf aan deze tafel inzicht in de principes van de Donut theorie en de praktische toolbox die werd ontwikkeld om hier mee aan de slag te gaan. Een optimistische, holistische, hands on aanpak, die de complexiteit van het macro-verhaal vertaalt naar micro-niveau en en inspireert tot onmiddellijk handelen.

• Donut Brussels

4. Courage to change

Moderatie Brigitte Neervoort

Aan beleidsadviezen op het gebied van klimaattransitie geen gebrek. Velen wijzen hier op de culturele sector en de rol die zij hierin op te nemen heeft als verhalen verteller, rolmodel, ambassadeur en katalysator. Wat hebben wij als sector nodig om aan deze rol te voldoen?

Uitgenodigde expert aan deze tafel: Christophe Meierhans (kunstenaar)

Lees het verslag van de ronde tafel hier >>>

Verschillende plannen en rapporten:

• Klimaatplan Hoofdstedelijk Gewest
• Klimaatplan Stad Brussel
• Stormy Times [PDF beschikbaar in Nederlands, Frans en Engels]
• Where to Land (PDF beschikbaar in Frans en Engels]
• Beleidsaanbevelingen Pulse Transitienetwerk aan Vlaamse Overheid (alleen in het NL)