Na de publicatie van de Strategische Visienota Kunsten in maart 2020 heeft Vlaams minister van Cultuur Jan Jambon een procedure opgestart om het Kunstendecreet aan te passen. Wat is het Kunstendecreet? Welke disciplines zijn er afhankelijk van? Welke stappen werden er al gezet in de vernieuwing en welke volgen er nog? Waar staan we vandaag? In dit artikel vatten we een en ander samen.

WAT IS HET KUNSTENDECREET ?

Het Kunstendecreet en het bijhorende uitvoeringsbesluit vormen samen het belangrijkste beleidskader voor de professionele kunsten in de Vlaamse Gemeenschap. Het bevat de procedures voor de indiening, beoordeling, toekenning van en het toezicht op diverse subsidies:

• Beurzen voor kunstenaars 
• Projectsubsidies voor kunstenaars en organisaties 
• Werkingssubsidies
• Erkenning als een kunstinstelling 
• Werkingssubsidies voor de Kunstinstellingen 
• Tussenkomsten voor buitenlandse publieke presentatiemomenten 
• Residentietoelagen voor kunstenaars 
• Doorbraaktrajecten voor kunstenaars 
• Subsidies voor netwerkorganisaties 

HERZIENING: NIEUW KUNSTENDECREET IN DE MAAK

In maart 2020 gaf minister van Cultuur Jan Jambon in zijn Strategische Visienota Kunsten voor het eerst inkijk in zijn kunstenbeleid voor de komende jaren. Zoals vastgelegd in het Kunstendecreet geeft de Visienota ook aandachtspunten mee voor de beoordeling van subsidieaanvragen. De Visienota is een verdere uitwerking van de Beleidsnota Cultuur 2019-2024 en werd gevoed door de Landschapstekening Kunsten 2019.

Jambon startte in september 2020 de wijzigingen aan het Kunstendecreet op, om tegen zomer 2021 te landen met de nieuwe wetgeving. Ter voorbereiding van het nieuwe decreet stelden het Departement Cultuur, Jeugd en Media en het kabinet van minister Jambon in juli 2020 een Princiepsnota op die als startpunt voor verder overleg gebruikt wordt.

Op uitnodiging van de minister bestudeerde een groep van dertien kunstenaars, kunstwerkers en experten deze voorbereidende Princiepsnota en schreef er een uitgebreide reactie op. Deze Reflectienota werd midden augustus aan de minister overgemaakt. De bijlagen daarbij vind je hier.

In de zomer van 2020 organiseerde het Brussels Kunstenoverleg twee werksessies met een aantal leden om aanbevelingen te formuleren voor het nieuwe Kunstendecreet. De verzamelde input belandde in een adviesnota die gedeeld werd met het kabinet Jambon en de andere beleidsmakers.

TIJDLIJN 2021

Op vrijdag 18 december 2020 heeft de Vlaamse regering het voorontwerp voor een volledige herziening van het Kunstendecreet principieel goedgekeurd. Het proces om het Kunstendecreet te wijzigen is op schema naar een finale goedkeuring. Welke stappen moeten nog gezet worden? Kunstenpunt maakte een tijdlijn:

• januari: advies van Raad van State, dit kan mogelijk nog aanpassingen vergen.
• februari: definitieve goedkeuring van het Kunstendecreet door de Vlaamse Regering.
• maart t.e.m. april: bespreking in het Vlaams Parlement (wetgevend orgaan): eerst in de Commissie Cultuur, gevolgd door een algemene en een artikelsgewijze bespreking. Laatste beraadslaging gebeurt in een plenaire zitting. Deze vergaderingen gebeuren openbaar.
• april: nieuwe inlogmethode voor KIOSK, bekijk hier wat er zal veranderen voor alle gebruikers, maak tijdig een “account” aan als je dat nog niet hebt.
• eind mei-half juli: procedure Besluit van de Vlaamse Regering (BVR of uitvoeringsbesluit), principiële goedkeuring in de Vlaamse Regering, gevolgd door advies Raad van State en definitieve goedkeuring in juli. In het BVR zul je concrete informatie kunnen vinden over:
  • de verdeling van het budget voor kortlopende subsidies en werkingssubsidies,
  • de procedures voor elk subsidie-instrument (aanvraag, beoordeling, verantwoording, toezicht),
  • de principes voor de beoordeling,
  • richtlijnen over grensbedragen, percentages, data en termijnen (indiendata, beslissingsdata, verantwoording),
  • mogelijke sancties in het kader van toezicht.
• mei- juli: Departement CJM zet de sjablonen voor aanvragen en beoordelingen op punt. Daarvoor zal het werken met een externe groep van testers (mensen uit de sector en beoordelaars).
• juni: infosessies georganiseerd door Departement CJM, gevolgd door infosessies voor beoordelaars (vlak voor of vlak na de zomer)
• juli 2021: “dummy” aanvraagdossiers worden beschikbaar gemaakt via de website van Departement CJM. Ook de bijlagen bij het aanvraagdossier, zoals de artistieke bijlage en de begroting, kan je dan downloaden. Op dat moment weet je dus exact op welke vragen je zal moeten antwoorden en hoeveel ruimte je daarvoor krijgt.
• september 2021: KIOSK beschikbaar voor maken en bewerken van aanvragen werkingssubsidies.
• 1 december 2021: deadline indienen aanvragen werkingssubsidies 2023-2027, beslissing ten laatste op 30 juni 2022.

MEER LEZEN

• Het Departement Cultuur maakte een handleiding voor de werkingssubsidie;
• Het Departement maakte ook een document met veelgestelde vragen;
• Kunstenpunt maakte een erg handig overzicht voor organisaties die 1 december indienen maar nog vragen hebben (inclusief checklist);
• Kunstenpunt maakte een samenvatting van de Landschapstekening 2019;
• Kunstenpunt maakte een overzicht met negen krachtlijnen van de Strategische Visienota Kunsten;
• Kunstenpunt heeft een overzicht subidies voor organisaties via het Kunstendecreet;
• Kunstenpunt maakte een infogids rond beurzen en projectsubsidies;
• Kunstenpunt maakte ook een overzicht rond kortlopende subsidies vanaf 2022;
• Kunstenpunt organiseerde een publiek gesprek rond ‘De toekomst van het kunstendecreet’;
• Standpunt van oKo: Nieuw Kunstendecreet: een dubbeltje op zijn kant.

PERSOVERZICHT

• Katrien Reist, Lieven Segers & Caroline D’Haese, "Het heet Kunstendecreet, niet Knutseldecreet", De Standaard, 18/03/2021.
• "Dit is niet ons Kunstendecreet", State of the Arts, 08/03/2021.
• Evelyne Coussens, "Het nieuwe Kunstendecreet houdt h/kuis", Rekto:Verso, 04/03/2021.
• Dirk De Wit, Tom Ruette, "Beurzen beperken: (g)een goed idee?", Kunstenpunt, 15/02/2021.
• Wouter Hillaert, "Waar is Jambon mee bezig? Da gade gij mee bepalen!", Rekto:Verso, 06/01/2021.
• "Nieuw Kunstendecreet: een dubbeltje op zijn kant", oKo, 21/12/2020.
• Frank Segers, "Vlaamse regering keurt nieuw kunstendecreet goed", VRT, 19/12/2020.
• Ewoud Ceulemans, "Stadstheaters hekelen Jambons hertimmering van kunstenveld", De Morgen, 15/12/2020.
• Filip Tielens, "Vertimmerd kunstendecreet leidt tot onrust", De Standaard, 11/12/2021.
• Yasmina Boudia, "De Kerninstellingen op de schop: Heeft ons kunstenveld echt nog meer ‘gated communities’ nodig?", Dewereldmorgen, 04/12/2020.
• "Advies bij het voorontwerp van decreet betreffende de ondersteuning van de professionele Kunsten", SARC, 27/11/2020.

Artistieke & culturele sector Beleid